Vermeer and the Masters of Genre Painting.
Inspiration and Rivalry
De spectaculaire tentoonstelling Vermeer and the Masters of Genre Painting. Inspiration and Rivalry is een van de mooiste tentoonstellingen in decennia over de schilderkunst uit de Gouden Eeuw. Helaas gaat hij aan Nederland voorbij, maar hij is in de zomermaanden in de National Gallery of Ireland in Dublin te zien (dus via goedkope vluchten makkelijk te bereiken). Het is dezelfde tentoonstelling die de afgelopen maanden in het Louvre in Parijs was en in het najaar naar de National Gallery in Washington reist. In het Louvre veroorzaakte de tentoonstelling door de enorme publieksbelangstelling (en slechte organisatie) een chaos: uren in de rij staan en stakend personeel. Hij werd daar ten onrechte als een Vermeer-tentoonstelling gepresenteerd (de ondertitel ontbrak daar dan ook) en was er niet op zijn best te zien. Door toevoeging van een aantal schilderijen die er niet bij hoorden was het concept enigszins verwaterd en ook de ophanging was bepaald niet optimaal. Dat zal in Dublin heel anders zijn. Daar werd de tentoonstelling geïnitieerd en daar zal hij op zijn best te genieten zijn. De maker van de tentoonstelling, die ook het concept heeft bedacht, is Adriaan Waiboer, nu hoofd collecties en onderzoek van de National Gallery of Ireland, afgestudeerd in Leiden (1997), daarna nog een masters aan het Courtauld Institute in Londen, en tenslotte gepromoveerd aan het Institute of Fine Arts (NYU) in New York.
Voor deze tentoonstelling is veel nieuw onderzoek gedaan, vooral door Adriaan zelf (in samenwerking met het RKD), maar ook door Melanie Gifford (technisch onderzoek), Piet Bakker (over verzamelaars), Eddy Schavemaker (inventarisatie motieven), en door mij (emulatieve imitatie); anderen die er aan de tentoonstelling meewerkten en aan de catalogus bijdroegen: Arthur Wheelock (National Gallery Washington), Blaise Ducos (Louvre, Parijs), Marjorie Wieseman (The National Gallery, Londen), Quentin Buvelot (Mauritshuis, Den Haag). Het uitgangspunt was de vraag waarom een kleine groep schilders die technisch en artistiek tot de absolute top van de Nederlandse schilderkunst in de tweede helft van de 17de eeuw behoorden allemaal dezelfde onderwerpen en motieven schilderden (vrouwen voor de spiegel. musicerende paren, brieflezende vrouwen, etc.). Getoond wordt hoe deze schilders elkaar scherp in de gaten hielden en op elkaars werken reageerden vis à vis een publiek van zeer welgestelde kunstliefhebbers die hun schilderijen voor hoge prijzen kochten. Deze stukken behoorden tot de duurste van de zeventiende eeuw.
In Dublin zijn louter topstukken te zien: twaalf werken van Gerard ter Borch (de werkelijke star van de tentoonstelling), tien(!) werken van Vermeer, negen van Gerrit Dou, acht van Frans van Mieris en zes van Gabriël Metsu; voorts vier van Jan Steen, vier van Jacob Ochtervelt, drie van Pieter de Hooch, drie van Caspar Netscher, drie van Eglon van der Neer, en verder enkele werken van Nicolaes Maes, Hendrick Sorgh, Quiringh van Brekelenkam en Cornelis Bega.
De monumentale catalogus is uitgegeven door de Yale University Press. Deze bevat zeven wetenschappelijke essays en 22 korte artikelen over de verschillende onderwerpen (zoals: ‘Corresponding Love’, ‘Musical Duos’, ‘Strings Attached’, ‘Private Vanity’, ‘Reflections’, ‘Innocence and Experience’, ‘Heartache’) waaarin alle schilderijen per thema aan bod komen. Ook zijn twintig pagina’s met tabellen van allerlei aard toegevoegd.
Eric Jan Sluijter
(Zie voor mijn bijdrage aan de catalogus onder Publications – kan daar worden gedownload)
Zie voorts voor alle gegevens over de tentoonstelling (klik op onderstaande regel):
PRESS RELEASE Vermeer and the Masters of Genre Painting NGI June 2017 NEW